Ο κούρος της Ιερής Πύλης σε άσπρο-μαύρο, Αρχαιολογικό μουσείο Κεραμικού, Αθήνα, Αττική

Ο Κούρος της Ιερής Πύλης είναι αρχαϊκό άγαλμα του τέλους του 6ου αιώνα π.Χ., το οποίο ανακαλύφθηκε το 2002 κοντά στην Ιερή Πύλη του Κεραμεικού και εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού. Πρόκειται για μαρμάρινο κούρο, πιθανότατα ταφικού χαρακτήρα, ο οποίος σχετίζεται με την κύρια είσοδο της πόλης των Αθηνών, κατά μήκος της Ιεράς Οδού.

Το άγαλμα παριστάνει νεαρό άνδρα σε στάση μετωπική και αυστηρά συμμετρική, με το αριστερό πόδι προτεταμένο και τα χέρια κατά μήκος του σώματος. Οι ανατομικές λεπτομέρειες είναι επεξεργασμένες με ακρίβεια, σύμφωνα με τις συμβάσεις της αρχαϊκής γλυπτικής, χωρίς έντονη φυσιολογική παρατήρηση. Τα μαλλιά αποδίδονται με συμμετρία σε σφιχτές πλοκές που καταλήγουν στους ώμους. Η έκφραση του προσώπου είναι ήρεμη και ουδέτερη, χωρίς ένδειξη του γνωστού αρχαϊκού χαμόγελου, γεγονός που προσδίδει στο έργο έναν πιο αυστηρό χαρακτήρα.

Η θέση εύρεσης του αγάλματος κοντά στην Ιερά Οδό, σε περιοχή με ταφικούς περιβόλους, ενισχύει την άποψη πως λειτουργούσε ως σήμα επιφανούς νεκρού. Η παρουσία του σε τόσο κομβικό σημείο της νεκρόπολης του Κεραμεικού, στην αρχή της πομπικής διαδρομής προς την Ελευσίνα, του προσδίδει τελετουργική και συμβολική βαρύτητα.

Ο Κούρος της Ιερής Πύλης αποτελεί σημαντικό τεκμήριο της αθηναϊκής αρχαϊκής τέχνης, προσφέροντας στοιχεία για την αισθητική, τις κοινωνικές αξίες και τη μνημειακή πρακτική του τέλους του 6ου αιώνα π.Χ. Η αυστηρότητα της στάσης και η έντονη υλικότητα της μορφής αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο η γλυπτική λειτουργούσε ως μέσο δημόσιας μνήμης και ιδεολογικής προβολής σε μια εποχή διαμόρφωσης της αθηναϊκής ταυτότητας.