Αιτωλοακαρνανία: Μεσσολόγγι: Μουσεία: Μουσείο Άλατος

Το Μουσείο Άλατος στην Τουρλίδα του Μεσολογγίου συγκροτήθηκε ως θεματικός χώρος αφιερωμένος στην ιστορία, την τεχνολογία και τον πολιτισμό του «λευκού θησαυρού» της λιμνοθάλασσας. Η ιδέα και η πρωτοβουλία για τη δημιουργία του ανήκουν στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης «Διέξοδος» και στους ιδρυτές του, που εργάστηκαν για τη συγκέντρωση τεκμηρίων, εργαλείων και τεχνουργημάτων σχετικών με την αλυκή και την αλατοπαραγωγή της περιοχής. Η λειτουργία του μουσείου ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια ως προσπάθεια να δοθεί νέος κύκλος ζωής στην παράδοση της συλλογής και επεξεργασίας του αλατιού και να προβληθεί η τοπική οικονομία και ταυτότητα.

Το κτίριο που στεγάζει το Μουσείο βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τις αλυκές της Τουρλίδας, σε παραθαλάσσια θέση χαρακτηριστική για τις «πελάδες», τα παραδοσιακά σπίτια των ψαράδων πάνω σε πασσάλους. Η επιλογή του χώρου συνδέει άμεσα την έκθεση με το περιβάλλον παραγωγής και καθιστά την επίσκεψη επιτομή της σχέσης τοπίου, εργασίας και πολιτισμού. Το μουσείο λειτουργεί σε πολλαπλούς εκθεσιακούς χώρους και αίθουσες που οργανώνουν την αφήγηση της ιστορίας της αλυκής, της τεχνολογίας, των τοπικών πρακτικών και των κοινωνικών συνεπειών της αλατοπαραγωγής.

Η μόνιμη συλλογή περιλαμβάνει ιστορικά εργαλεία και μηχανισμούς αλυκών, τεκμήρια για τις φάσεις παραγωγής του χοντρού και του λεπτού άλατος, καθώς και εξαιρετική συλλογή οικιακών αλατιέρων που χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Στο μουσείο παρουσιάζονται επίσης έργα σύγχρονων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από το αλάτι, ενώ οργανώνονται εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις που προάγουν τη γνώση για τη σημασία του άλατος στην οικονομία και στη διατροφή. Η προσπάθεια αυτή το κατέστησε το πρώτο θεματικό μουσείο αφιερωμένο στο άλας στην Ελλάδα.

Ιστορικά, η αλατοπαραγωγή στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου υπήρξε ζωτικής σημασίας δραστηριότητα για την τοπική κοινωνία, με πολλαπλές φάσεις ακμής και μεταβολών ανάλογα με τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις. Το Μουσείο Άλατος λειτουργεί πλέον ως τόπος μνήμης και γνώσης, συγκεντρώνοντας την τεχνογνωσία, την τεκμηρίωση και το υλικό πολιτισμό της αλυκής, με στόχο την προστασία της κληρονομιάς και την ανάδειξη της σχέσης ανάμεσα στη φύση, την εργασία και την τοπική ταυτότητα