Φωτογραφία: Υπερυγώνιοι, Fisheye φακοί

Ο υπερυγώνιος φακός και ο φακός fisheye αποτελούν εξειδικευμένα οπτικά συστήματα με πολύ ευρεία γωνία θέασης. Χρησιμοποιούνται σε συνθήκες όπου απαιτείται αποτύπωση μεγάλου μέρους του περιβάλλοντος εντός ενός κάδρου, αλλά διαφέρουν στη γεωμετρική απεικόνιση του χώρου και στον σκοπό χρήσης τους.

Ο υπερυγώνιος φακός (rectilinear) έχει γωνία θέασης από περίπου 90° έως και 120°, ενώ διατηρεί ευθείες τις γραμμές του ορίζοντα και των αντικειμένων, αποφεύγοντας την καμπύλωση. Η χρήση του είναι διαδεδομένη στην αρχιτεκτονική φωτογραφία, σε φωτογραφία τοπίου και σε εφαρμογές όπου απαιτείται ακρίβεια γεωμετρίας. Τοποθετεί τον θεατή «μέσα» στον χώρο, προσφέροντας έντονη προοπτική παραμόρφωση βάθους, χωρίς όμως να αλλοιώνει τις βασικές γραμμές των κατακόρυφων και οριζόντιων επιφανειών.

Ο φακός fisheye είναι ένας ειδικός τύπος υπερυγωνίου φακού με γωνία θέασης έως και 180°, ή και περισσότερο. Αντί να διατηρεί την ευθύτητα των γραμμών, τις αποδίδει με καμπυλότητα, δημιουργώντας χαρακτηριστική βαρελοειδή παραμόρφωση. Η εικόνα παρουσιάζεται συχνά κυκλική ή με υπερβολική παραμόρφωση στα άκρα. Ο φακός αυτός χρησιμοποιείται σε καλλιτεχνική φωτογραφία, στην αστροφωτογραφία, σε πανοραμικές εφαρμογές, καθώς και σε τεχνικά πεδία, όπως η καταγραφή πεδίου με μία λήψη σε συστήματα παρακολούθησης ή εικονικής πραγματικότητας.

Παρότι ανήκουν στην ίδια γενική κατηγορία, οι δύο τύποι φακών εξυπηρετούν διαφορετικές φωτογραφικές τεχνικές και επιλέγονται με βάση το είδος της παραμόρφωσης που απαιτείται. Ο υπερυγώνιος στοχεύει στην ευρυγώνια πιστή απεικόνιση, ενώ ο fisheye στην ενίσχυση της αίσθησης χώρου μέσω καλλιτεχνικής αλλοίωσης.