Τιμητικό μνημείο Μενάνδρου, Ανατολική πάροδος, Νότια Κλιτή, Ακρόπολη, Αθήνα, Αττική

Η ανατολική πάροδος ήταν η  κύρια είσοδος του Θεάτρου στην οποία κατέληγαν ιερείς και συντελεστές των θεατρικών αγώνων κατά την εορτή  των εν άστει Διονυσίων. Η βόρεια πλευρά της εισόδου αυτής επιλέχτηκε για την ανίδρυση των τιμητικών αγαλμάτων των σημαντικότερων εκπροσώπων της δραματικής ποίησης, τα οποία συμβόλιζαν διαχρονικά τις αξίες της κλασικής παιδείας και λειτουργούσαν ως πρότυπα για όλους τους συμμετέχοντες στους θεατρικούς αγώνες.

Το πρόγραμμα της ολοκλήρωσης του νέου λίθινου θεάτρου επί Λυκούργου (336-324 π.Χ.), όπως πληροφορούμαστε από τις αρχαίες πηγές, περιλάμβανε και την ανίδρυση του μεταθανάτιου τιμητικού μνημείου των τριών τραγικών (Αισχύλου, Σοφοκλή και Ευριπίδη) στην κύρια είσοδο, περίπου το 330 π.Χ. Τα χάλκινα αγάλματα τους, που έχουν διασωθεί σε ρωμαϊκά αντίγραφα, είχαν ανιδρυθεί ως γλυπτικό σύνολο πάνω σε ένα μεγάλο επίμηκες τρίβαθμο βάθρο μπροστά από τον τοίχο της παρόδου. Οι λίθοι του βάθρου αποξηλώθηκαν τον 19^ον αιώνα και ως σήμερα δεν έχουν ταυτιστεί. Τα αγάλματα απεικόνιζαν τους τρεις τραγικούς σε τυπική στάση και ενδυμασία διακεκριμένων Αθηναίων πολιτών, που υπηρέτησαν τη δόξα της κλασικής Αθήνας.

Στα ανατολικά αυτού του μνημείου ανιδρύθηκε το 291/0 π.Χ. το τιμητικό άγαλμα του σημαντικότερου εκπροσώπου της Νέας Κωμωδίας, Μενάνδρου (342/1-291/0 π.Χ.). Έγραψε πάνω από  100 έργα αλλά νίκησε λίγες φορές. Το ανανεωτικό του έργο είχε ως επίκεντρο τον καθημερινό άνθρωπο και θεωρείται πατέρας του ψυχολογικού δράματος. Μόλις στα 51 του πνίγηκε κολυμπώντας στον Πειραιά και αμέσως μετά το θάνατο του, επί Μακεδόνος Bασιλέως Δημητρίου του Πολιορκητή, ο οποίος ήταν θαυμαστής του, ανιδρύθηκε το τιμητικό μνημείου του. Ο ποιητής απεικονίζεται καθιστός πάνω σε τιμητικό θρόνο, ενώ το αγένειο πρόσωπο μαρτυρεί το νέο συρμό του εισήγαγε ο Μέγας Αλέξανδρος.

Το αρχαίο βάθρο του αγάλματος που βρέθηκε το 1862, φέρει πλην ονόματος του ποιητή και την υπογραφή των καλλιτεχνών γιών του περίφημου γλύπτη Πραξιτέλη: ΚΗΦΙΣΟΔΟΤΟΣ ΤΙΜΑΡΧΟΣ ΕΠΟΙΗΣΑΝ. Το άγαλμα διασώθηκε σε πολλά ρωμαϊκά αντίγραφα, αφού οι Ρωμαίοι έδειξαν μεγάλη για το έργο του. Η ταύτιση της θέσης και της μορφής του μνημείου επέτρεψε την αποκατάσταση του με ανακατασκευή δύο χαμένων βαθμίδων, ανατοποθέτηση  του χαμένου βάθρου και τη διδακτική χρησιμοποίηση χυτού αντιγράφου του αγάλματος στη θέση του χαμένου χάλκινου πρωτότυπου.

Εκ των έξι βάθρων που υπήρχαν σε αυτή την πάροδο μπόρεσε να αποκατασταθεί στα δυτικά ακόμη ένα βάθρο αγάλματος άγνωστου ποιητή, πιθανόν του 2^ου αιώνα π.Χ. Οι χαμένοι τον 19^ο αιώνα λίθοι του ανακατασκευάστηκαν με νέο υλικό, ενώ οι δύο ταυτισμένοι αρχαίοι λίθοι πήραν ξανά την αρχική τους θέση.

Το πρόγραμμα αποκατάστασης ολοκληρώθηκε το 2012 από την αρμόδια Επιστημονική Επιτροπή για τα μνημεία της Νότιας Κλιτής της Ακροπόλεως.