Η σινδόνη του Τορίνο και η Εικασία της 1ης φωτογραφίας παγκοσμίως

Η σινδόνη του Τορίνο είναι ένα σεντόνι που απεικονίζει έναν γενειοφόρο άντρα ο οποίος φαίνεται  ότι έχει βασανιστεί και πεθάνει μαρτυρικά πάνω στον σταυρό. Το σεντόνι αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο χριστιανικό σύμβολο που εικάζεται ότι είναι το νεκρικό σάβανο του Ιησού. Υπάρχουν πολλές αναφορές τόσο για τις συνθήκες της ταφής όσο και για το σάβανο του Ιησού ωστόσο όλες είναι συγκεχυμένες αφήνοντας περιθώρια για ερμηνείες που μπορεί να αποδειχτούν λάθος.

Η σινδόνη πρωτοεμφανίστηκε το 70 μ.Χ. στην Έδεσσα της Μικράς Ασίας και μετά από ένα μακρύ ταξίδι αλλαγής χεριών που περιλαμβάνει επιδρομές, σταυροφορίες, καταστροφές και μυστήρια κατέληξε το1578 στον Καθεδρικό Ναό του Τορίνο όπου παραμένει μέχρι σήμερα. 

Το 1988 αποδείχθηκε από τρία ανεξάρτητα εργαστήρια ότι πρόκειται για αντικείμενο που κατασκευάστηκε τον 13^o με 14^o αιώνα. Είναι κατά συνέπεια περίπου 1400 περίπου χρόνια μεταγενέστερο από το θάνατο του Ιησού. Αυτή η αποκάλυψη ανάγκασε την Καθολική Εκκλησία να θεωρήσει το αντικείμενο σαν μεσαιωνικό κατασκεύασμα που φτιάχτηκε για να πουληθεί σαν πλαστό χριστιανικό κειμήλιο.

Ακόμη όμως και αν είναι πλαστό, παραμένει το ερώτημα του τρόπου που αυτό κατασκευάστηκε. Μια από τις πολλές θεωρίες για την κατασκευή του είναι του Νίκολας Άλεν καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης που υποστηρίζει ότι η σινδόνη του Τορίνο είναι η πρώτη φωτογραφία παγκοσμίως . Η περιγραφή αυτής της θεωρίας αξίζει να αναφερθεί μιας και είναι συμβατή με τα πρώτα βήματα της ανακάλυψης της φωτογραφίας.

Η διαδικασία που ο καθηγητής περιγράφει θα απαιτούσε την κατασκευή ενός σκοτεινού θαλάμου πολύ μεγάλων διατάσεων αν αναλογιστούμε τις διαστάσεις της σινδόνης που είναι 4.4 x 1.1 μέτρα.  Την κατασκευή ενός φακού με  διαστάσεις ικανές για την ευκρινή εστίαση. Τον εμποτισμό της σινδόνης με θεϊκό ή νιτρικό άργυρο και την πολύωρη έκθεση στο φως - του μοντέλου στο ρόλο του Ιησού - μια ημέρα χωρίς μεγάλες φωτιστικές αντιθέσεις. Αργότερα και αφού η διαδικασία αποτύπωσης θα είχε ολοκληρωθεί θα έπρεπε να γίνει απομάκρυνση των αλκαλικών υπολειμμάτων πιθανόν με ούρα αντί αμμωνίας και ένα τελικό ξέβγαλμα της σινδόνης με νερό.

Όλα αυτά κατά τον Άλεν ήταν στα τεχνολογικά όρια της εποχής και ήταν αρκετά για τη παραγωγή του αποτυπώματος πάνω στη σινδόνη. Φυσικά, η όλη διαδικασία θα απαιτούσε πολλές δοκιμές για να υπάρξει ένα παραδεκτό αποτέλεσμα και θα υπήρχε και ένα τελικό ρετούς με πρόσθεση αίματος. Ο ‘Άλεν σχεδίασε και εκτέλεσε ένα παρόμοιο πείραμα (μόνο με το πρόσωπο του μοντέλου) που ομολογουμένως έμοιαζε πολύ με την εικόνα της σινδόνης. Αυτό σημαίνει ότι η θεωρία του έχει έρεισμα. Από την άλλη αν τον 14^ο αιώνα είχαν καταφέρει να συνδυάσουν όλη αυτή τη γνώση για να παράγουν φωτογραφικά αποτυπώματα πάνω σε υφάσματα είναι μάλλον σίγουρο ότι θα είχαν διασωθεί και άλλα δείγματα και θα υπήρχαν πολλές μαρτυρίες για αυτή τη νέα εξωπραγματική για την εποχή τεχνοτροπία.

Όπως και να έχει η εικασία για την φωτογραφική προέλευση της σινδόνης έχει πολλά προβλήματα, παραμένει όμως πιθανή μιας και αποτύπωση δεν έχει γίνει – όπως έχει αποδειχθεί - με χρωστικές ουσίες.

Για να μη μείνουμε στις εικασίες να αναφέρουμε ότι η πρώτη φωτογραφία της σινδόνης που έγινε το 1898 από τον Ιταλό ερασιτέχνη φωτογράφο ΣΕΟΝΤΟ ΠΙΑ ήταν αυτή που οδήγησε την θρησκευτική και επιστημονική κοινότητα σε έναν πιο ενδελεχή έλεγχο. Ο λόγος ήταν ότι στο αρνητικό αυτής της φωτογραφίας φάνηκαν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια και το πρόσωπο του άντρα και τα σημάδια από τα καρφιά, τα αγκάθια και τους βασανισμούς. Μέχρι τότε όλες αυτές οι λεπτομέρειες δεν ήταν τόσο ορατές.

Βρέθηκαν πολλοί που μεγάλο πάθος αμφισβήτησαν την εγκυρότητα της φωτογραφίας. H δικαίωση του ΠΙΑ ήρθε το 1931 όταν ο ΤΖΟΥΖΕΠΕ ΕΝΡΙ  επαγγελματίας φωτογράφος φωτογράφισε τη σινδόνη με τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα.

Σήμερα, παρότι η επιστήμη έχει διαθέσιμες πολύ πιο ισχυρές μεθόδους για την χρονολόγηση και απεικόνιση της σινδόνης, η καθολική εκκλησία αρνείται να εκθέσει τη σινδόνη σε μια τέτοια δοκιμασία. Πριν βιαστούμε να την αφορίσουμε κατηγορικά ας σκεφτούμε ότι μαζί με την άνοδο της πιστότητας ανεβαίνει και η παραποίηση. Ας έχουμε στο μυαλό μας δηλαδή τις δυνατότητες του Photoshop και τα φίλτρα του Instagram.